Rationeel of Roulette?

Bijzonder vaak valt het me op dat mensen roulette spelen in hun leven. Iedere dag maar weer beslissen ze op basis van hun ‘gevoel’ en dat zou dan leiden dat ze ‘gelukkig zijn’. In m’n eerdere blog ‘Waarom bedrijven niet altijd rationeel beslissen’ ga ik op dit onderwerp in toegepast op het bedrijfsleven, maar nu wil ik eens wat schrijven over het dagelijks leven. De rede is iets wezenlijks dat ons mensen doet verschillen van de andere levende wezens en die rede heeft de mensheid gebracht tot waar ze nu is. Toch wordt 'gevoel' als iets supermenselijks verheven lijkt het wel en ik vind dat een kleine ontdekkingstocht waardig.

Kiezen op gevoel....

Onbegrijpelijk vind ik het. Mensen kiezen op basis van gevoel. Wat nu gevoel is, zo kwamen we achter, dat is ook een kwestie van een definitie. De Nederlandse taal is niet altijd even goed in het tot uitdrukking brengen van nuances, omdat andere talen soms wel schijnbaar 4 synoniemen hebben voor een enkel woord. 

Wat is gevoel nu eigenlijk?

Gevoel is voor mij iets wat ik onder woord kan brengen met ‘gevoel’ maar niet iets wat ik kan duiden. Dit heeft er namelijk mee te maken dat het gevoel een vreemde mix is van van alles en nog wat. Hoe ik me voel is namelijk nooit zo eenduidig. Ik kan blij zijn met een beetje verdriet, maar ook blij zijn puur vanwege een losstaande vreugde over iets wat er gebeurt. Ik kan verdrietig zijn over iets, maar vervolgens opgelucht tegelijk. Ingewikkeld ding, dat gevoel. 

 Gevoel kan emotie opwekken....

Zo kan je ook het gevoel hebben dat iets staat te gebeuren en daarmee kan dat gevoel een emotie tot gevolg hebben. Ik kan het gevoel hebben dat iets positiefs staat te gebeuren en dat kan me blij maken. Een gevoel kan dus oorzaak zijn van een emotie. Ook kan een emotie juist weer leiden tot een gevoel, want ik kan erg gelukkig zijn waardoor ik tot tevreden gevoelens kom.

Wat is nu gevoel en wat is nu emotie? 

Scheidslijnen van emoties en gevoelens lijken betrekkelijk ingewikkeld te liggen, wat op zich niet eens zo hoeft te zijn, het kan best een oorzakelijk verband hebben met de beperkingen in de taal en uitdrukkingsmogelijkheden in het geschrevene. Want zonder mijn uitdrukkingen bij dit blogdeel te zien, gaat een deel van de boodschap en de context verloren.

Beslissen op logica of een mysterieus 'gevoel'

Terug naar het gevoel. Laten we aannemen dat mensen beslissen op gevoel en dat het tegenovergestelde daarvan is, het beslissen op basis van de ratio. (waar ook de noot in het blogdeel “Waarom bedrijven niet altijd rationeel beslissen” mee eindigt). Hierbij bedoel ik dus dat tegenover gevoel het logisch nadenken staat. 

• Wanneer ik logisch nadenk kom ik tot een overwogen beslissing. Niet alle verbanden van oorzaak en gevolg zal ik altijd kunnen overzien, maar de logica geeft -wanneer gefundeerd met juiste informatie- al heel snel een prima beslissing. 
• Wanneer ik van gevoel uitga en een beslissing neem, dan speel ik feitelijk roulette. Want, gevoel is niet feitelijk bepaalbaar en de beslissing die ik neem die niet feitelijk bepaalbaar is, geeft niet logischerwijs het verlangde resultaat. Dan ben ik niet aan het beslissen, maar dan ben ik aan het gokken. 

Mensen gebruiken vaak niet de rede, maar spelen roulette met de uitkomst van hun beslissingen 

Mensen doen dat. Het valt me dagelijks op. Ze laten beslissingen afhangen van gevoel. Of laten de doorslag geven door ‘gevoel’. Ik zie dat als volgt: hoe sneller je gevoel laat beslissen, hoe sneller je de beslissing overlaat aan het lot. Natuurlijk, een beslissing die je neemt over iets wat je niet algeheel kan overzien (en zijn we daar overigens toe in staat) komt wel eens neer dat je op een zeker moment moet kiezen tussen doen of niet doen. 

In gokken wint de gokbaas altijd - is dat onze lieve Vrouwe Fortuna?

Maar tegelijk komt dan het gokken om de hoek. Waar je in een roulettespel ‘ rood of zwart ‘ kiest en het lot beslist, zo ook je een nummertje kiest om op in te zetten en dat de beloning voor de kans groot maar realistisch een kansberekening is die altijd tegen je werkt (want anders zou het casino niets verdienen) kom ik tot de conclusie dat gevoel voor beslissingen eenvoudigweg gokken betekent. 

Goede beslissingen worden ingegeven door de rede

Stel je voor, je overdenkt een beslissing goed en veel factoren in die beslissing overzie je en je redeneert goed en logisch. Stel dat het 10 beslissingen zijn die je als afwegingen neemt en vervolgens de elfde beslissing is iets waarbij je een keuze moet maken. Dan kan je jezelf door het gevoel laten leiden, en dat gevoel zal mede ingegeven zijn door de tien voorgaande beslissingen. Anders is het dat je begint met het gevoel te beslissen en dat tien keer doet. Ik denk dat de elfde beslissing er dan niet meer toe doet, want het gevoel van de 10 is gelijk aan de elfde of niet. Maar dat is het kansspel in jezelf.

Beslissingen op gevoel zijn beïnvloedbaar!

Daarnaast constateerde ik al dat gevoel en emotie dicht bij elkaar lijken te liggen. Wanneer emotie en gevoel een verband houden zou dat betekenen dat ik als ik angstig ben ik een andere beslissing neem dan wanneer ik blij ben. Dat blijkt ook zo te zijn, wanneer je mensen hoort over wat ze beslissen en waarom. 

Wie het doet, mag het zeggen

Iedereen moet voor zich weten hoe hij beslist. En waarom. Er is niets op tegen om dagelijks roulette te spelen in je leven, mits en indien je voldoende vermogen hebt om wanneer het spel niet in je voordeel uitpakt, te incasseren. 

een ander perspectief....

Tot slot: Er is een mogelijkheid dat er gevoel is dat niet logisch verklaarbaar ingegeven wordt maar toch informatie in zich draagt die goed en juist is. Je kan dat intuitie of wat dan ook noemen. 

En als echte afsluiter:

in zaken van het verstand zou ik veronderstellen dat de ratio beslist, in de zaken van de ziel mag het gevoel -of de niet meetbare werkelijkheid en de spirituele wetenschap – de doorslag geven.

Want gevoel en emotie, ze zijn waardevol, maar gebruik ze in dienst van je leven en niet van het lot.

mei 2018